สมุนไพรไทย กลุ่มขับเสมหะ แก้ไอ
สมุนไพรไทย
กลุ่มขับเสมหะ แก้ไอ
ชะเอมไทย
ส่วนที่ใช้ : ราก เนื้อไม้
สรรพคุณ :
ราก - แก้ไอ ขับเสมหะ ทำให้ชุ่มคอ
ใช้แทนชะเอมเทศ
เนื้อไม้ - บำรุงธาตุ แก้กระหายน้ำ แก้โรคในคอ
มะแว้งเครือ
ส่วนที่ใช้ : ราก ทั้งต้น ต้น ใบ ผลสดแก่โตเต็มที่
แต่ยังไม่สุก
สรรพคุณ :
ราก - แก้โลหิตออกทางทวารหนัก ทวารเบา แก้ไอ แก้ขับเสมหะให้ตก แก้หืด ขับปัสสาวะ แก้ไข้สันนิบาต บำรุงธาตุ
แก้น้ำลายเหนียว กระหายน้ำ แก้วัณโรค
ทั้งต้น - ขับเหงื่อ แก้ไอ แก้หืด ขับปัสสาวะ
ต้น - แก้หญิงท้องขึ้นในขณะมีครรภ์ แก้ไอ ขับเสมหะ แก้น้ำลายเหนียว กระทุ้งพิษไข้ ขับปัสสาวะ
ใบ - บำรุงธาตุ แก้ไอ แก้น้ำลายเหนียว
ผลสด - แก้ไอ ขับเสมหะ ขับปัสสาวะ รักษาโรคเบาหวาน บำรุงดี แก้น้ำลายเหนียว บำรุงเลือด
แก้โลหิตออกทางทวารหนักทวารเบา

มะแว้งต้น
ส่วนที่ใช้ : ราก ทั้งต้น ใบ ผล
สรรพคุณ :
ราก - แก้เสมหะ แก้น้ำลายเหนียว แก้ไอ แก้ไข้สันนิบาต แก้โลหิตออกทางทวารหนัก ทวารเบา
ทั้งต้น - แก้โลหิตออกทางทวารหนัก ทวารเบา
ใบ - บำรุงธาตุ แก้วัณโรค แก้ไอ
ผล - บำรุงน้ำดี รักษาโรคเบาหวาน แก้ไอ แก้เสมหะ แก้น้ำลายเหนียว แก้คอแห้ง ขับปัสสาวะรักษาโรคทางไตและกระเพาะปัสสาวะ
แก้โลหิตออกทางทวารหนัก ทวารเบา

มะกรูด
ส่วนที่ใช้ : ราก ใบ ผล ผิวจากผล
สรรพคุณ :
ราก - กระทุ้งพิษ แก้ฝีภายในและแก้เสมหะเป็นพิษ
ใบ - มีน้ำมันหอมระเหย
ผล, น้ำคั้นจากผล - ใช้แต่งกลิ่น สระผมรักษาชันนะตุ รังแค ทำให้ผมสะอาด
ผิวจากผล - ปรุงเป็นยาขับลมในลำไส้ แก้แน่น
- เป็นยาบำรุงหัวใจ

มะขามป้อม
ส่วนที่ใช้ : น้ำจากผล ผลโตเต็มที่
สรรพคุณ :
น้ำจากผล - แก้ท้องเสีย ขับปัสสาวะ
ผล - แก้ไอ ขับเสมหะ ทำให้ชุ่มคอ
มะนาว
ส่วนที่ใช้ : น้ำมะนาว (น้ำคั้นจากผล) ราก ใบ ดอก ผล เมล็ด
สรรพคุณ :
น้ำมะนาว - แก้โรคลักปิดลักเปิด (เลือดออกตามไรฟัน) ทำอาหาร ขับเสมหะ ฟอกโลหิต
ทำให้ผิวนุ่มนวล แก้ซาง บำรุงเสียง บำรุงโลหิต ขับระดู แก้เล็บขบ แก้ขาลาย จิบแก้ไอ ดับกลิ่นเหล้า
ฆ่าพยาธิในท้อง รักษาผม ขับลม รักษาลมพิษ แก้ริดสีดวง แก้ระดูขาว แก้พิษยางน่อง แก้ไข้
แก้ไข้กาฬ แก้ฝี แก้ปวด แก้อักเสบ
ราก - กระทุ้งพิษไข้ ถอนพิษสำแดง แก้สติหลงลืม แก้ไข้ แก้ไข้กาฬ แก้ฝี แก้ปวด แก้อักเสบ ถอนพิษไข้ กลับไข้ซ้ำ
ใบ - ฟอกโลหิต แก้ตับทรุด
ดอก - แก้อาการท้องอืด ท้องเฟ้อและปวดท้อง แก้อาการคลื่นไส้ อาเจียน (เกิดจากธาตุไม่ปกติ ) แก้ไอ ขับเสมหะ
ผล - แก้อาการท้องอืด ท้องเฟ้อและปวดท้อง ทาแก้ผิวแห้งตกสะเก็ด แก้สิวฝ้า
แก้ส้นเท้าแตก แก้ไอ รักษาแผลจากแมลงมีพิษ
เมล็ด - แก้พิษตานซาง แก้หายใจขัด แก้ไข้ ขับเสมหะ แก้พิษฝีภายใน
มะดัน
ส่วนที่ใช้ : ใบ ราก ผล
สรรพคุณ :
ใบและราก - เป็นยาดอกเปรี้ยวเค็ม และปรุงเป็นยาต้ม
รับประทานแก้กระษัยแก้ระดูเสีย ขับฟอกโลหิต
- เป็นยาระบายอ่อนๆ
- เป็นยากัดเสมหะในลำคอดี
ผล - เป็นยากัดเสมหะในลำคอดี
- เป็นอาหาร